Terug naar overzicht
![Foto van bijlschede]()
![Foto van bijlschede]()
![Nog een foto van bijlschede]()
bijlschede (Vrijwel compleet)
| Inventarisnummer: | 7280 | |
|---|---|---|
| Beschrijving: | ||
| Bijlfoudraal/dolabra; bronsblik; complete foudraal met aan weerszijden een eenvoudige bevestigingshaak en inscriptie. De schede is versierd meteen enkele ribbel en doorboord met staafjes met ronde uiteindes. Er hangt een luna aan met een busje en een kraal aan de draad. De volledigste eigenaarsaanduiding is aangetroffen op de schede van een dolabra, de pioniersschop van het Romeinse leger. De schede is gemaakt van dun bronsblik en is nog 12,5 cm lang. Opvallend zijn de hangertjes die aan de onderzijde bevestigd zijn. Oorspronkelijk is het foedraal langer geweest, zoals blijkt uit de resterende tekst, de asymmetrische positie van de klinknagels die de voor- en achterzijde bijeenhouden, en de plaats van de oogjes voor de hangers. De schede is blijkbaar aan één zijde afgebroken en vervolgens ingekort; de originele lengte moet ruim 16 cm hebben bedragen. Aan weerszijden van de centrale nagel zijn gepunteerde letters te zien, die samen de tekst [ - a J q v i l i s e v e r i > l i c i n i vormen: van (ontbrekende voornaam) Aquilius Severus uit de centuria van Licin(i)us. De familienaam Aquilius komt veel voor in Italia en Dalmatia. De bijnaam Severus is wijdverbreid, maar vooral geconcentreerd in de oudste provincies, Italia, Hispania en GaUia Narbonensis. Licini kan een afkorting zijn van de bijnaam Licinus, de familienaam Licinius of de bijnaam Licinius. De familienaam komt veruit het meest voor, met een zwaartepunt in Hispania en Gallia Narbonensis. De bijnaam Licinus is veel zeldzamer, maar eveneens geconcentreerd in de zuidelijke provincies, terwijl de bijnaam Licinius het meest voorkomt langs de benedenloop van de Donau. Voor Aquilius Severus is een mediterrane herkomst al met al zeer wel mogelijk, voor Licinius of Licinus is dat minder zeker. Omdat de eigenaar van de schede niet alleen over een bijnaam beschikte, maar ook over een familienaam, moet hij een Romeins burger zijn geweest. Voor een soldaat van de hulptroepen die blijkbaar geen officiersrang had, is dat ietwat verrassend. De hulptroepen waren in beginsel namelijk gelicht uit peregrini, ngezetenen van het rijk die niet over het burgerrecht beschikten. Voor de aanwezigheid van een Romeins burger in het hulptroepenfort Alphen zijn verschillende verklaringen denkbaar. Hij kan deel hebben uitgemaakt van een van de cohorten die waren samengesteld uit burgervrijwilligers, de Cohortes Voluntariorum Civium Romanorum. Ten minste één van die vrijwilligerscorpsen, de Cohors x v Voluntariorum, is in verscheidene Nederlandse castella actief geweest Een andere mogelijkheid is dat het een legioensoldaat was die tijdelijk met een bijzondere opdracht in Alphen was gelegerd. De mediterrane connotatie van zijn namen maakt dit tot een aantrekkelijke hypothese. Een andere mogelijkheid is dat hij ofwel individueel ofwel samen met zijn gehele eenheid wegens bijzondere verdiensten onderscheiden is met het Romeinse burgerrecht een voorrecht dat elke keizer aan soldaten van de hulptroepen kon verlenen. | ||
| Periode: | Romeinse tijd midden: 70 - 270 nC Romeinse tijd vroeg: 12 vC - 70 nC |
|
| Datering: | 40-270 | |
| Voorwerp: | bijlschede | |
| Materiaal: | Brons | |
| Gaafheid: | Vrijwel compleet | |
| Afmetingen: | 12.1/7.5/- | |
| Vindplaats: | Alphen aan den Rijn Castellum KUN 2001-2002 | |
| Gevonden door: | Katholieke Universiteit Nijmegen (Radboud) | |
| Literatuur: | M. Polak, 2004, Alphen aan den Rijn - Albaniana 2001-2002, Nijmegen, 201-203 ISBN: 90-802647-5-X |
|
| Bruikleen: | Uitgeleend aan: Archeon | |
