Objectgegevens: Fragment Portugees bord, 17e eeuw, gevonden in Brielle aan de Turfkade

Het vestingstadje Den Briel kent iedereen waarschijnlijk wel van het gezegde: “Op 1 april verloor Alva zijn Bril”. Alva verloor hier niet echt zijn bril. De inname van Den Briel (zijn bril) door de watergeuzen in 1572 vormde de start van onze Tachtigjarige Oorlog tegen Spanje.

In 2008 werden in de zuidoosthoek van het vestingstadje twee oude loodsen gesloopt om plaats te maken voor nieuwe appartementen. Bij archeologisch onderzoek bleek onder de twee loodsen een oude stadsboerderij te bevinden (gedateerd rond 1700). De meeste archeologisch vondsten waren niet uitzonderlijk – het gevonden aardewerk was voornamelijk vervaardigd in de omgeving van de boerderij. Behalve een 17^e eeuwse scherf van een Portugees faience bord. Deze is totaal anders dan het andere gevonden aardewerk op de opgraving. Het aardewerk is versierd met mangaanpaarse en kobaltblauwe motieven, genaamd servetwerk, afgedekt door tinglazuur. Waarschijnlijk is het bord gemaakt in Lissabon – het productiecentrum van faience in de 17^e eeuw.

Portugees faience wordt in Nederland meestal gevonden in met de zee verbonden plaatsen, zoals Amsterdam, Rotterdam, Enkhuizen, Hoorn en Vlissingen. Maar er zijn ook vondsten in het ‘binnenland’ gedaan, zoals in Deventer en Lisse. Aangenomen wordt dat zeelieden het voor eigen gebruik, privéhandel of als cadeau van hun reizen meebrachten naar huis.

Dat in de havenstad Brielle een stuk Portugees faience is gevonden, is geen verrassing. Verrassend is de mangaanpaarse beschilderingen . Mangaanpaarse beschilderingen kwamen in Portugal pas na 1650 in zwang. En dat terwijl we in Nederland rond die tijd gestopt zijn met de import van faience, omdat we het tegen die tijd zelf kunnen maken. Maar er zijn dus leuke uitzonderingen die aantonen dat het Portugese faience ook nog in Nederland terecht kwam, zoals onze Brielse scherf toont.

Inventarisnummer: 39860