Hardinxveld-Giessendam is beroemd in archeologisch Nederland vanwege de vondst van Trijntje, het oudste menselijke skelet uit ons land. Trijntje werd in 1997 gevonden bij opgravingen op de locatie Polderweg, in het kader van de aanleg van de Betuweroute. Op de Polderweg vonden archeologen bewoningssporen van ruim 7000 jaar oud, op een rivierduin of ‘donk’ die daar is geweest. Dit is niet de enige donk die bij Hardinxveld-Giessendam is opgegraven: vlakbij ligt een tweede donk, genaamd De Bruin. Donken aan een rivier waren omringd door een nat, moerasachtig gebied: in tegenstelling tot op droge zandgronden blijft organisch materiaal hier uiterst goed bewaard. Daarom vinden archeologen hier veel botmateriaal, zoals Trijntje, en ook dit hondenskelet en deze bewerkte benen priem. Maar naast botmateriaal zijn er ook de nodige schimmel- en plantenresten gevonden, zoals bijvoorbeeld deze platte tonderzwam.

De platte tonderzwam (Ganoderma lipsiense) kun je ook vandaag de dag nog tegenkomen. Deze parasiet groeit het hele jaar door op stronken van loofbomen. Hier veroorzaakt hij een intensieve, witte rot. De zwam herken je daarnaast aan de bruine, waaiervormige hoed (tot wel 40cm groot) met witte rand. Platte tonderzwammen zijn niet eetbaar (in tegenstelling tot de echte tonderzwam), maar dienen wel een ander doel: als de zwam gedroogd is, kun je hem prepareren en vermalen tot poeder, het zogenaamde tonder of tondel. Dit poeder is licht ontvlambaar en werd gebruikt in de zogenaamde tondeldoos, de voorloper van het luciferdoosje.

We weten niet zeker of deze platte tonderzwam een rol gespeeld zou kunnen hebben voor de donkbewoners bij het maken van vuur. Platte tonderzwammen groeien vaak op eiken en lindes, en uit verder onderzoek weten we dat deze bomen veel voorkwamen rond deze donken. Dat deze zwam precies hier gevonden is, kan dus ook puur toeval zijn. Toch geeft deze vondst op z’n minst een bijzonder inkijkje in hoe het natuurlijke landschap rond de bewoners van de donk bij Hardinxveld-Giessendam De Bruin eruit moet hebben gezien.

Inventarisnummer 21835